تجربه‌ای متفاوت در کوهنوردی: صعود به علم کوه

آشنایی با کوه‌های مازندران برای سفر حرفه‌ای

• ایران, مازندران

علم کوه یکی از زیباترین کوه‌های ایران است که در صعود به آن، زیبایی‌های ادغام آبشارها، برف‌ها و یخچال‌های تابستانی، و دریاچه‌های دیدنی شما را شگفت‌زده می‌کند. با سایت گردشگری اینجاتریپ به بررسی بیشتر علم کوه بپردازید. برای سفر به مازندران با اینجا تریپ برنامه ریزی کن تا آشنایی با کوه‌های مازندران برای سفر حرفه‌ای نهایت لذت را ببری! با مقدمه‌ای بر علم کوه‌شناسی، کوه علم در کجا واقع شده است؟، راهنمای جامع صعود به علم کوه: مسیرها و نکات کلیدی، صعود به علم کوه از سمت جنوبی، صعود به علم کوه از سمت شمالی، ... بیشتر آشنا شوید.

مقدمه‌ای بر علم کوه‌شناسی

Familiarity with mountain science

یکی از عوامل جذابیت علم کوه، موقعیت جغرافیایی آن در شمال ایران است. به همین دلیل، این منطقه از نظر طبیعت بسیار سرسبز و شاداب‌تر از بسیاری از دیگر قله‌های کشور به نظر می‌رسد. علم کوه، با ارتفاع تقریبی ۴۸۵۰ متر، به عنوان دومین قله مرتفع ایران شناخته می‌شود و بر زیبایی‌هایش افزوده است. در طول مسیر صعود، شگفتی‌های زیادی شما را نوازش می‌کند؛ از طبیعت سرسبز در آغاز راه گرفته تا رودخانه‌ای که با آبی زلال و زیبا جریان دارد و یخچال‌های طبیعی که عبور از آن‌ها چالشی جذاب به شمار می‌رود. نکته جالب این است که حتی در فصول گرم تابستان، در ارتفاعات علم کوه، برف‌های زیادی به چشم می‌خورد که تجربه‌ای نادر در زمستان‌های اخیر است که با گرمای غیرمعمول همراه بوده است.

راهنمای جامع صعود به علم کوه: مسیرها و نکات کلیدی

How are the step-by-step climbing routes to Ilm Mountain?

برای رسیدن به این قله، چندین مسیر مختلف وجود دارد، اما دو مسیر اصلی عبارتند از: جبهه شمالی که از یخچال علم‌چال آغاز می‌شود و جبهه جنوبی که از دشت حصارچال ادامه می‌یابد.

صعود به علم کوه از سمت جنوبی

Climbing to Alam Mountain from the south face

اگر به دنبال یک راهی آسان‌تر برای صعود به قله هستید، انتخاب جبهه جنوبی گزینه مناسبی است. این مسیر هم چالش‌هایی دارد، اما نسبت به جبهه شمالی که نیاز به مهارت‌های فنی بیشتری دارد، ساده‌تر است. برای آغاز حرکت از جبهه جنوبی، باید از کلاردشت و روستای رودبارک عبور کنید. وقتی به آغاز مسیر می‌رسید، افراد زیادی را خواهید دید که مشغول خدمت‌رسانی به کوهنوردان علم کوه هستند. برای استفاده از خودروهای پاترول، باید نوبت بگیرید. هر پاترول ظرفیت شش نفر را دارد و باید توجه داشته باشید که همان خودرو و راننده روز بعد شما را برمی‌گردانند، بنابراین زمان برگشت را باید هماهنگ کنید. مسیر دارای دست‌اندازهای زیادی است و با هر نوع خودرویی نمی‌توان به بالا رفت، بنابراین استفاده از پاترول‌های محلی منطقی‌تر است. سفر از پای کوه تا محل آغاز پیمایش علم کوه حدود یک ساعت و نیم طول می‌کشد و سپس باید پیاده‌روی کنید تا به دشت حصارچال در ارتفاع ۳۷۵۰ متری برسید. دشت حصارچال نسبتاً وسیع است، اما پناهگاهی در آن وجود ندارد. پیمایش از نقطه ابتدایی تا دشت حصارچال بین یک ساعت و نیم تا دو ساعت زمان می‌برد. شما می‌توانید با کوله‌کشی این مسیر را طی کنید یا قاطر اجاره کنید تا بارهای خود را حمل کنید. درست قبل از رسیدن به حصارچال، دو چشمه آب وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها آب بردارید. بعد از حصارچال، مسیر نسبتا ساده است تا اینکه به قسمت‌هایی با شیب‌های تند برسید. به طور کلی، این مسیر بین ۴ تا ۶ ساعت زمان می‌برد. هنگامی که به شیب‌ها نزدیک می‌شوید، مسیر علم کوه به دو بخش تقسیم می‌شود و برخی افراد را خواهید دید که از مسیر سمت چپ با ارتفاع کمتر بالا می‌روند یا فرود می‌آیند. باید توجه کنید که بخش پایینی علم کوه خطراتی دارد زیرا کوهنوردان زیادی از آن عبور می‌کنند و احتمال ریزش سنگ‌ها وجود دارد که ممکن است به کوهنوردان آسیب برساند. در گذشته چندین نفر در این مسیر دچار سانحه شده‌اند. اگر این مسیر را انتخاب کردید، حتماً باید هوشیار باشید و از وقوع حوادث جلوگیری کنید. بهتر است صعود خود را به صبح زود و قبل از طلوع آفتاب موکول کنید تا از خلوتی مسیر بهره‌مند شوید. جالب است که گردشگران خارجی زیادی، به‌ویژه از کشورهایی با آب و هوای گرم، با خودرو به آغاز این مسیر می‌آیند تا زیبایی برف را از نزدیک مشاهده کنند. یکی دیگر از جذابیت‌های مسیر حصارچال، تابلویی است که قبل از دشت قرار گرفته و نشان‌دهنده قله‌های نزدیک به علم کوه از جمله مرجیکش، خرسان شمالی، خرسان میانی و غیره است. تمامی این قله‌ها بالای ۴۰۰۰ متر ارتفاع دارند و به همین خاطر این منطقه به عنوان «آلپ ایران» شناخته می‌شود. در طول مسیر آب‌گیرهایی با رنگ‌های خاص خواهید دید که زیبایی‌ آن‌ها جلب توجه می‌کند و بخشی از این آب‌گیرها نیز یخ‌زده هستند که جلوه‌ای خاص به منطقه می‌بخشد. علاوه بر این، در سمت چپ دشت حصارچال یک دریاچه در فاصله‌ای نه چندان دور واقع شده است که با حدود یک ساعت و نیم پیاده‌روی می‌توانید به آن برسید و از منظره‌های شگفت‌انگیز و دیواره‌های یخ‌زده‌ی آن در مسیر علم کوه لذت ببرید.

صعود به علم کوه از سمت شمالی

Climbing to Alam Mountain from the north face

جبهه شمالی علم کوه دارای سه مسیر اصلی با نام‌های «سیاه‌سنگ‌ها»، «گرده آلمان‌ها» و «دیواره» است. مسیر سیاه‌سنگ‌ها، که به عنوان ساده‌ترین گزینه شناخته می‌شود، نیازمند دقت و احتیاط ویژه‌ای هنگام صعود به علم کوه است. گرده آلمان‌ها، همان‌طور که از نامش پیداست، به خاطر صعود نخستین گروه کوهنورد آلمانی به این منطقه نام‌گذاری شده است. در عوض، دیواره، به عنوان دشوارترین مسیر در این جبهه، تقریباً به‌طور عمودی قرار دارد و از هر زاویه‌ای که به قله نزدیک شوید، می‌توانید اندازه و شهرت این بخش را مشاهده کنید که آن را به یکی از چالش‌برانگیزترین نقاط صعود در ایران تبدیل کرده است. این جبهه از سمت ونداربن شروع می‌شود و سپس با عبور از کنگلک بالا و کنگلک پایین و همچنین لزونک، به منطقه سرچال می‌رسید. در ارتفاع ۳۸۵۰ متر، یک پناهگاه معروف به جان‌پناه سرچال قرار دارد که شامل امکاناتی چون سرویس بهداشتی و آب چشمه است؛ آبی که به‌واسطه لوله‌کشی در دسترس کوه‌نوردان قرار گرفته، با این حال در ماه‌های سرد سال، به دلیل یخ‌زدگی، ممکن است غیرقابل استفاده باشد. بعد از پناهگاه سرچال، به منطقه‌ای می‌رسید که فقط سنگ و یخ وجود دارد و در واقع آغاز یخچال علمچال است. پناهگاه قدیمی که به‌عنوان «خرابه» شناخته می‌شود، در گذشته به‌عنوان جان‌پناه این ناحیه عمل می‌کرد، اما به واسطه تغییرات جوی و حرکت یخچال‌ها، الآن تنها بقایای آن باقی مانده است. اگر تصمیم دارید در این مسیر یک شب کمپ کنید، باید به منطقه علمچال بروید. همچنین در ارتفاع ۴۵۰۰ متری یک جان‌پناه فلزی وجود دارد که برای استراحت‌های کوتاه‌مدت مناسب است، اما شب‌گذرانی در آن توصیه نمی‌شود، جز در مواقع اضطراری. علاوه بر این، جان‌پناه خرسان نیز در طرف غرب قله علم کوه واقع شده است که به‌عنوان پناهگاهی اضطراری برای کوهنوردانی که به منظور دیواره‌نوردی و سنگ‌نوردی آمده‌اند و ممکن است با مشکلات مواجه شوند، طراحی شده است.

بررسی برجسته‌ترین صعودهای علم کوه

A look at the most important mountain climbs

اطلاع از نخستین افرادی که موفق به صعود به قله علم کوه شده‌اند، می‌تواند بسیار جذاب باشد. طبق اسناد تاریخی، در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی، گیاه‌شناسانی به نام برادران برن‌مولر (Bornmoller) متوجه ارتفاع قابل توجه این کوه نسبت به دیگر کوه‌ها شدند و آغاز به بررسی آن کردند. اما مدارکی درباره‌ی اینکه آیا آنها به قله علم کوه صعود کرده‌اند یا خیر، وجود ندارد. در سال ۱۳۱۲ هجری، یک گروه انگلیسی به رهبری آلن ترود از سمت جبهه جنوبی به قله دست یافتند و همسر او نیز در این ماجراجویی به همراهشان بود. گروه یادشده پس از یک سال به این منطقه بازمی‌گردد و با بررسی‌های خود تأیید می‌کند که برن‌مولر که به عنوان نخستین مسافر این کوه شناخته می‌شود، موفق به صعود آن بوده است. این بار، گروه با رهبری هانز بوبک (Hans Bobec) مشغول تهیه نقشه از قله‌ها و یخچال‌های منطقه شدند. نخستین صعود از جبهه شمالی علم کوه، در سال ۱۳۱۵ توسط یک گروه آلمانی با نام کلاپ آلپاین انجام شد. بعد از این رویداد، کم‌کم فعالیت‌های کوه‌نوردی در این ناحیه رونق گرفت و امروزه تعداد زیادی از مردان و زنان به صعود به این قله روی آورده‌اند. اولین گروه بانوان در سال ۱۳۲۹ توانستند به این قله صعود کنند. اعضای این گروه شامل عصمت قاضی، فرخ و نصرت کوه‌کن بودند که تحت سرپرستی جلیل کتیبه‌ای و از مسیر حصارچال به قله شاخک رسیدند. به علاوه، افرادی دیگری نیز وجود دارند که نامشان به عنوان نخستین صعودکنندگان از دیواره شمالی ثبت شده است. این مسیر که نیازمند تخصص و مهارت بالاست، افتخارات زیادی برای کوه‌نوردان به ارمغان آورده و بسیاری از مسیرها به نام صعودکنندگان اولیه‌شان نام‌گذاری شده است. به عنوان نمونه، مسیرهای «رست» و «نجاح» به افتخار دو کوه‌نورد، هاری رست از آلمان و فریدون نجاح، نام‌گذاری شده‌اند که به ترتیب در سال‌های ۱۳۴۳ و ۱۳۴۷ موفق به صعود از دیواره‌های شمالی علم کوه شدند. جالب است بدانید که تا کنون، محمد نوری تنها کسی است که توانسته در فصل زمستان از دیواره علم کوه صعود کند.

نکات ایمنی در صعود به علم کوه

Precautions in climbing the mountain

یکی از نکات اساسی و حیاتی در برنامه‌ریزی برای صعود به علم کوه، انتخاب زمان مناسب برای شروع این سفر است. اغلب کوهنوردان به دلیل شرایط مطلوب‌تر آب و هوایی، فصل تابستان را برای صعود انتخاب می‌کنند. توصیه می‌شود که به‌خصوص برای افراد کم‌تجربه، همراه با یک گروه به این سفر بروید. به همراه داشتن نقشه و توانایی تعیین موقعیت خود نسبت به مسیر اصلی می‌تواند به کاهش احتمال گم‌شدن در کوهستان کمک کند. گم‌شدن در علم کوه همیشه به شلوغی مسیر مربوط نیست؛ چرا که در شرایط ابری و مه‌آلود، افراد ممکن است به اشتباه مسیرهای نا مناسب را انتخاب کنند که این موضوع خطراتی را به بار می‌آورد. حتماً مقدار کافی آب و خوراکی همراه داشته باشید تا با مشکلاتی نظیر خستگی و اثرات ناشی از ارتفاع مواجه نشوید. مصرف کافی آب به بهبود گردش خون و اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها کمک خواهد کرد. برای تجربه‌ی یک صعود راحت‌تر، با سرعتی متناسب گام بردارید تا از افزایش نامناسب ضربان قلب و تنفس سریع خودداری کنید؛ این کار می‌تواند از خستگی زودرس و تحلیل انرژی جلوگیری کند. اگر به صعود از دیواره‌های علم کوه تمایل دارید، باید حتماً تجربه لازم در دیواره‌نوردی و تجهیزات مناسب را داشته باشید و به همراه یک راهنمای مجرب و کارآزموده در این زمینه به سفر بروید. همچنین، به عوارض آفتاب سوختگی در ارتفاعات توجه کافی داشته باشید؛ زیرا تابش شدید آفتاب در قله‌ها می‌تواند به آسیب‌های پوستی منجر شود. استفاده از لباس‌های پوشیده، کلاه و کرم ضدآفتاب ضروری است. با توجه به ارتفاع علم کوه، افرادی که به این ارتفاعات عادت ندارند ممکن است با مشکلاتی مانند سردرد، سرگیجه و حالت تهوع رو‌به‌رو شوند. بهتر است پیش از صعود به ارتفاعات بالاتر، به قله‌های پایین‌تر بروید تا با شرایط ارتفاعی خود را وفق دهید و تجربه‌ای خوشایند کسب کنید. در صورتی که یکی از اعضای تیم دچار علائم حاد ارتفاع‌زدگی شد، لازم است با احتیاط شروع به پایین آمدن نمایید تا با کاهش ارتفاع به حالت نرمال بازگردد. در نهایت، به‌عنوان یک کوهنورد مسئولیت‌پذیر، حتماً زباله‌های خود را جمع‌آوری کرده و از منطقه خارج کنید. پاک‌سازی محیط طبیعی و بدون امکانات، بسیار سخت است و باید با دقت و احترام به طبیعت عمل کرد.